Koronavirüs Salgını Döneminde Sağlık Çalışanlarının Hakları

Sağlık çalışanlarına şiddetin önlenmesi amacıyla, 08.04.2020 tarihinde TBMM‘ye sunulan Sağlık Hizmetleri Temel Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi 15.04.2020 tarihinde meclis genel kurulunca oy birliği ile kabul edildi. Çalışmamızda sağlık çalışanlarının haklarının korunması kapsamında en detaylı yasa olarak nitelendirilen yeni yasanın kabulü ile getirdiği yeni hükümlerin neler olduğuna, Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanan “Koronavirus Hastalığı (Covıd-19) Salgını: Sağlık Çalışanlarının Hakları, Rolleri Ve Sorumlulukları Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Ve Güvenliği” düzenlemesine ve yine halihazırda sağlık çalışanlarının haklarına değinmeye çalıştık.

Sağlık, bir insanın sahip olduğu en büyük zenginlik hiç şüphesiz. Ancak maalesef bu zenginliğin destekleyici ve koruyucusu olan sağlık çalışanlarına gerek dünyada gerekse de ülkemizde sözel ve fiziksel şiddetin olduğunu görmekteyiz. Özellikle son dönemlerde çok vahim vakalar yaşanmış olup, bu durumlar sağlık çalışanlara şiddete daha ağır yaptırımların getirilmesini  gündeme getirmiştir. İlgili düzenleme sağlık çalışanlarınca dört gözle beklenmesi ve siyasi çevrelerden de bu yönde sık sık talepte bulunulması ile, kanunun kabulü içinde bulunduğumuz salgın günlerinde gerçekleşti. Hiç şüphe yok ki dünya olarak olağan bir dönemden geçmiyoruz ve şu günlerde en ihtiyaç duyduğumuz meslek mensupları da sağlıkçılar. Hepimizin evlerde durduğu ,sokağa dahi çıkmaya korktuğu günlerde onlar cesurca işlerinin başındalar. Kanun da bu cesarete teşekkür eder mahiyette. Şöyle ki;

1. YENİ YASAL DÜZENLEME İLE GELEN HAKLAR

Yeni yasa ile birlikte sağlık çalışanlarına yönelik yapılan şiddetin cezası yüzde 50 oranında arttırıldı. Böylelikle kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personele karşı görevleri sebebiyle işlenen kasten yaralama, tehdit, hakaret, görevi yaptırmamak için direnme suçlarına karşı verilecek cezalar;

  • Yarı oranında arttırılmış,
  • Hapis cezalarının ertelenmemesi,
  • Şiddet faili hastaya ya da yakınına sağlık hizmetinin bu suçun mağduru olan sağlık personeli  dışındaki bir başka sağlık personeli tarafından verilmesine yönelik düzenleme kabul edilmiştir.   

3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’nun ek 12. Maddesine yapılan bu ilave düzenleme ile sağlık çalışanlarına yönelik şiddet hareketlerinin engellenmesi büyük oranda sağlanmıştır.

2. PANDEMİ NEDENİYLE DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ TARAFINDAN DÜZENLENEN HAKLAR

Son zamanlarda dünyada yaşanan koronavirüs salgını ise sağlıkçıların haklarında yeni düzenlemelerin yapılması hususunu gündeme getirmiş olup, Dünya Sağlık Örgütü Sağlık Çalışanlarının Hakları, Rolleri ve Sorumlulukları – Sağlık Çalışanlarının Sağlığı ve Güvenliği Rehberi hazırlamıştır. Bu rehberde ise ;

  • iş güvenliği ve sağlığı alanındaki risklerin asgariye indirilmesi için gerekli önleyici ve koruyucu önlemlerin alınmasında genel sorumluluğun üstlenilmesi
  • aşağıdakiler dâhil olmak üzere iş güvenliği ve sağlığı alanında bilgi, talimat ve eğitim verilmesi;
  • enfeksiyon önleme ve kontrolü alanında bilgi güncelleme eğitimi ve
  • kişisel koruyucu donanımının (KKD) giyilmesi, çıkartılması ve imhası);
  • gerektiğinde, kişisel güvenlik açısından uygun önlemler alınması,
  • yemek ve dinlenme aralarıyla birlikte uygun çalışma saatleri uygulamasını sürdürme;
  • kuşkulu ya da teyit edilmiş COVID-19 hastalarıyla ilgilenen sağlıkçılara ve diğer personele yeterli miktarlarda enfeksiyon önleme ve kontrolü ve KKD malzemeleri temin edilmesi (maske, eldiven, koruyucu gözlük, üstlük, el antiseptiği, sabun ve su, temizlik malzemeleri); öyle ki sağlık çalışanları iş güvenliği ve sağlığıyla ilgili giderleri kendi ceplerinden karşılama durumunda kalmasınlar;
  • işyerinde COVID-19 kapılması durumunda tazminat, rehabilitasyon ve tedavi haklarının gözetilmesi ve karşılanması. Böyle bir durumda enfeksiyon kapılması mesleki bir maruz kalma durumu, ortaya çıkan hastalık da meslek hastalığı sayılmalıdır.

3. MEVCUT OLAN HAKLAR

Sağlık çalışanlarının halihazırdaki hakları ise toplu bir kaynakta yer almamakla birlikte;

  • Mesleğini icra ederken özgür ve bağımsız karar verme hakkı,
  • Bilgi ve becerilerini uygulayabilmesi için gerekli fiziki imkanlara sahip olma hakkı,
  • Kişisel güvenliğin sağlanmasını isteme, saldırılardan korunmayı isteme ve mesleğini güven içinde yapabilme hakkı,
  • Hizmetten çekilme hakkı(tek gerekçesi vardır o da hizmet sunumu esnasında sağlık çalışanının şiddete uğramış olması)
  • Sağlığını tehlikelerden koruma hakkı,
  • Tanıklıktan çekilme hakkı,
  • Meslek etiği ilkelerine uygun davranma hakkı.

Sağlık çalışanları gerek 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’nun ek 12. Maddesine yapılan bu ilave düzenleme ile gelen haklarını gerekse de değinmiş olduğumuz diğer haklarını ceza hukuku ve tazminat hukuku kapsamında kullanabilir. Sağlık çalışanlarına görevleri sırasında veya görevlerinden dolayı yapılan suçların hukuki takibinde talep olması halinde sağlık Bakanlığı avukatları da çalışanların yanında bulunmaktadır. Yine beyaz kod uygulaması ile  güvenliği tehlike altında olan sağlık çalışanına en kısa sürede destek ekiplerince güvenlik hizmeti sunulmaktadır.

Yukarıda bahsedildiği üzere sağlık çalışanlarına yönelik koruyucu ve destekleyici düzenlemelerin yapılması sevindirici olmakla birlikte, yeterli olup olmadığı zamanla daha net anlaşılacaktır. Temennimiz ise en zor zamanlarda yanımızda olan bu kutsal meslek mensuplarının kendilerini daha rahat ve güven içinde hissettikleri çalışma ortamlarının sağlanması, görevleri nedeniyle hiçbir şekilde şiddete maruz kalmamaları.

Avukat Arabulucu
Hilal DAĞDELEN

Son Gönderiler

Yorum Yap